Kwiatoń
pw. NMP Królowej
Dawna cerkiew greckokatolicka w Kwiatoniu pod wezwaniem Świętej Paraskewy, uważana jest za jedną z najpiękniejszych w Polsce. Dziś służy jako kościół pomocniczy parafii rzymskokatolickiej w Uściu Gorlickim.
Cerkiew w Kwiatoniu jest budowlą drewnianą o konstrukcji zrębowej, z wieżą konstrukcji słupowej o ścianach pochyłych. Całość - zarówno ściany jaki i dach - obita gontem, tylko partia izbicy pokryta jest pionowym szalunkiem. Budowla wznosi się na wydłużonym planie złożonym
z trzech czworoboków; prezbiterium, nawy i babińca. Trójdzielność budowli wyraźna jest również w bryle, która wznosi się od najniższego prezbiterium, przez wyodrębnioną wyższą nawę po dominującą nad całością, wyjątkowo wysmukłą wieżę, a każde z nich na planie kwadratu Każdy z członów budowli jest nakryty odrębnym dachem, z baniastymi zwieńczeniami z pozornymi latarniami. Interesującym szczegółem dekoracyjnym jest fryz arkadkowy zdobiący uskoki zadaszeń kopuły nad nawą, wykonany z listew nabitych na szalunek ścian. Warto zwrócić uwagę na dekoracyjnie opracowane obramienia okien prezbiterium, to element wyróżniający cerkiew w Kwiatoni od innych. Świątynia otoczona jest niewysokim murem z drewnianymi bramkami konstrukcji ramowej, zwieńczonymi malowniczymi gontowymi daszkami z cebulastymi baniami.
Cerkiew została wzniesiona w drugiej połowie XVII w., (istnieje duże prawdopodobieństwo, że był to rok 1700). Wieża pochodzi z 1743 (taką datę odszukano na jednej z belek konstrukcji, istnieje przypuszczenie, że odnosi się jedynie do remontu starszej wieży). Jest to najstarsza pewnie datowana wieża cerkwi łemkowskiej. Cerkiew była wielokrotnie odnawiana. Odnotowano remonty korpusu w latach 1811, 1904, 1967 oraz w latach 90. i wieży w latach 1863, 1911, 1928, 1967 oraz w latach 90. We wnętrzu zachowało się bogate wyposażenie z XVIII i XIX w., utrzymane w tradycji późnobarokowej. Prezbiterium od nawy oddziela ikonostas pędzla Michała Bogdańskiego z 1904 r. W nawie pojawiły się dwa ołtarze boczne, przedstawiające na ikonach Matkę Bożą z Dzieciątkiem i Zdjęcie z Krzyża. We wnętrzu, prócz ikonostasu uwagę przykuwa polichromia 1811 roku oraz ciekawe malowidła na ścianach imitujące zbudowane z marmuru kolumny i gzymsy. Szczególną uwagę zwraca, nietypowy ozdobny, ażurowy parapet chóru muzycznego.
Wszystkich zainteresowanych zwiedzaniem naszego kościoła zapraszamy i pragniemy poinformować, że jest on udostępniony wszystkim zwiedzającym według następującego harmonogramu:
Środa: 9.00 - 17.00, z przerwą 13.00 - 13.30
Czwartek: 9.00 - 18.00, z przerwą 13.00 - 13.30
Piątek - Sobota: 9.00 - 17.30, z przerwą 13.00 - 13.30
Uwaga!!! Ze względu na nabożeństwa od 01.10. do 07.11. zamknięcie o 17.00
Niedziela: 12.00 - 17.00. Kontakt z przewodnikiem P. Janem Hyrą: 18 351 61 87 lub 660 105 342, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ W MAŁOPOLSCE
Położone w niedalekiej od siebie odległości drewniane perełki, tworzą niepowtarzalny Szlak, którego największym atutem jest różnorodność. Wśród 253 drewnianych obiektów rozłożonych na długości 1500 km, aż 8 świątyń zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO: kościoły w Binarowej, Dębnie Podhalańskim, Lipnicy Murowanej i Sękowej oraz cerkwie w Brunarach Wyżnych, Kwiatoniu, Owczarach i Powroźniku.
Otulone małopolską przyrodą piękne kościoły i ukryte w zielonych Beskidach cerkwie, stanowią bogate sakralne dziedzictwo regionu. Chałupy, stodoły, spichlerze, także tartaki, folusze i olejarnie to elementy wypełniające pejzaż życia codziennego wsi. O tym, jak wyglądało życie naszych dziadków i pradziadków, można się przekonać, odwiedzając małopolskie skanseny i muzea, a przenieść się
w czasie można również przechadzając się po miasteczkach, w których przetrwała drewniana zabudowa oraz odwiedzając piękne dwory, będące niegdyś ostojami kultury polskiej i siedzibami rodzin szlacheckich. Ten świat powoli odchodzi, ale w Małopolsce jest wciąż pielęgnowany, bo tu ceni się jego piękno i rozumie wartość.
Każdy, kto zechce zanurzyć się w tym świecie, ma wyjątkową do tego okazję. Co roku kilkadziesiąt obiektów zostaje otwartych do zwiedzania. W tych obiektach czekają przewodnicy, którzy bezpłatnie oprowadzają turystów, opowiadają o historii miejsca, cennym wyposażeniu.
Przez całe lato odbywa się Festiwal „Muzyka Zaklęta w Drewnie”. Różnorodne koncerty co niedzielę rozbrzmiewają w innym „drewnianym” zakątku Małopolski.
Na Szlaku mają miejsce różnorodne wydarzenia. Każdego roku w miejscowości związanej ze Szlakiem odbywa się Uroczysta Inauguracja Letniego Sezonu Turystycznego w Małopolsce. Tradycją stały sięrajdy rowerowe, których trasy biegną wśród drewnianych kościółków, cerkwi, dworów.
WIĘCEJ INFORMAJI ZNAJDZIESZ NA STRONIE:
www.facebook.com/drewniana.malopolska
KALENDARIUM CERKWI W KWIATONIU
XVII w. Budowa cerkwi (?)
1601 - Jan Tarło, właściciel Kwiatonia przekazuje cerkiew w Kwiatoniu do parafii Uście (wizytacja z 1743 r. - Archiwum Państwowe
w Przemyślu, zespół ABGK)
1691 - Biskup przemyski Inocenty Winnicki podpisuje traktat Unii Brzeskiej i cerkiew Zostaje włączona w poczet cerkwi unickich
1734 - Fundacja ikony "Matki Bożej z Dzieciątkiem"
1743 - Wzniesienie wieży
1765-1771 - Ofiarowanie dwóch koron na ikonę "Matki Bożej z Dzieciątkiem"
1772 - Fundacja ikony "Zdjęcie z Krzyża"
1800 - Fundacja krzyża pogrzebowego, dwustronnego
1811 - Pierwszy remont cerkwi (dobudowano zakrystię)
1860 - Andrzej Wisłocki - funduje rzeźbiony tetrapot (nie istnieje, znaleziono napis fundacyjny na odwrocie małej ikony
1863 - Remont wieży
1875 - Fundacja krzyża procesyjnego z rzeźbioną figurą Chrystusa
1885 - Drugi remont wieży
1887 - Mieszkanka Kwiatonia Eugenia Adamcio funduje tabernakulum
1889 - Ufundowano żeliwny krzyż na postumencie z piaskowca - stał przed oknem Prezbiterium. W 2013 roku został przeniesiony pod ogrodzenie. Pod jego fundamentem zostały złożone kości ludzkie znalezione podczas prac odwadniających
1904 - Remont cerkwi: Michał Bogdański maluje polichromię. Andrzej Szajna rzeźbi carskie i diakońskie wrota, oraz detale do ikonostasu
1905 - Budowa betonowego ogrodzenia (taki napis widniał na ogrodzeniu)
1911 - Remont wieży
1928 - Wymiana pokrycia gontowego na blaszane (ustna relacja mieszkańców)
1947 - Akcja Wisła - wysiedlono wszystkich mieszkańców Kwiatonia - świątynia zaczyna pełnić rolę świątyni rzymsko-katolickiej
1951 - Erygowanie Parafii rzymsko-katolickiej w Uściu Gorlickim, której filią jest Cerkiew w Kwiatoniu
1967- Remont pokrycia dachów
1988 - Konserwator Wojewódzki z Nowego Sącza P. Z. Lewczuk zabiega o remont cerkwi
1988 - Inwentaryzacja i przygotowanie dokumentacji do remontu przez dr. Ryszarda Brykowskiego z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk
1990 - Początek remontu, prace prowadzi firma "Naprawa i Konserwacja Drewnianych Obiektów Zabytkowych" z Nowego Sącza inż. Józefa Hronowskiego
1991 - Koniec remontu, całość cerkwi pokryta gontem (zużyto ok 66000 sztuk)
1991 - Poświęcenie świątyni przez Ordynariusza Diecezji Tarnowskiej bp. Życińskiego. Nadanie świątyni drugiego patrona - Matki Bożej Królowej
2000 - Demonataż betonowego ogrodzenia i budowa drewnianego z rekonstrukcją bramki wejściowej od strony północnej wykonaną przez Jana Hyrę
2005 - Początek konserwacji malowiedeł ściennych we wnętrzu świątyni. Prace prowadzi firma rodzinna z Nowego Sącza "Stawowiak Konserwacja Dzieł Sztuki"
2007 - Cerkiew zostaje włączona do Otwartego Szlaku Architektury Drewnianej, za zgodą proboszcza ks. Czesława Kaputa świątynia jest otwarta dla zwiedzajacych których oprowadzają pełniący funkcję przewodników Maria i Jan Hyrowie
2008 - Cerkiew zostaje wytypowana jako jedna z ośmiu w Polsce do wpisu na Listę UNESCO
2009 - Pierwsza wizyta komisji Polsko-Ukraińskiej zajmującą się przygotowaniem wpisu 16 drewnianych cerkwi. Rejony Karpat Polski
i Ukrainy do wpisu na listę UNESCO
2010 - Pracująca przy malowidłach ściennych P. Magdalena Stawowiak odkrywa fragment pierwszego ikonostasu z początku XVII w.
2010 - Druga robocza wizyta Polsko-Ukraińskiej komisji UNESCO
2012 - Prace remontowe i konserwatorskie przy pokryciu gontowym prowadzi firma "Vibud" - wymieniono zniszczone gonty. zmyto porosty
i zaimpegnowano całość świątyni. Zostało wykonane nowe odgromienie
2012 - Przyjazd eksperta ICOMOS (Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków) greczynki z Salonik architekta dr. Eleftherii Tsakanikar do oceny świątyni przez wpisem na listę UNESCO
21 czerwca 2013 roku - 37 sesja UNESCO w Phnom Penh w stolicy Kambodży. Nastąpił wpis 16 drewnianych cerkwi rejonu Karpat Polski i Ukrainy na prestiżową listę obiektów UNESCO w tym i cerkwi w Kwiatoniu
2013 - Firma "Vibud" wykonuje odwodnienie cerkwi i przeniesiony zostaje krzyż od ściany prezbiterium pod ogrodzenie ze strony południowej
2014 - Powrót fragmentu pierwszego ikonostasu po odsłonięciu i konserwacji wykonanej przez firmę Stawowiak "Konserwacja Dzieł Sztuki"
z Nowego Sącza
2015 - Po konserwacji wracają dwie ikony, oraz carskie i diakońskie wrota, tym samym zakończono prace w części świątyni dla wiernych
